KLIMAATZAAK TEGEN DE STAAT

Op 24 juni 2015 won Urgenda, samen met met 900 mede-eisers, de Klimaatzaak tegen de Nederlandse Staat. De rechter droeg de Staat op om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% te verminderen ten opzichte van 1990. Ondanks de vele goede initiatieven is de CO2-uitstoot niet gedaald sinds 1990.

HOGER BEROEP KLIMAATZAAK IN DE RECHTBANK

Op maandag 28 mei 2018 diende de het hoger beroep voor het Hof Den Haag. Beide partijen hebben hun argumenten mondeling toegelicht. Zie hier de pleitnota van de Staat in het hoger beroep  en hier de pleitnota van Urgenda in het hoger beroep. Na de pauze stelde het Hof vragen over de zorgplicht, over gebrek aan wetgeving, over de verschillen tussen de rapporten AR4 en AR5, waarbij in het laatste rapport uit wordt gegaan van negatieve emissies. Urgenda bepleit dat sneller actie wordt ondernomen opdat zogenoemde negatieve emissies niet nodig zijn: de haalbaarheid daarvan is immers niet bewezen. De Staat noemt Nederland ambitieus maar Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk staan een veel ambitieuzere emissiereductie in 2020 voor.

Uitspraak hoger beroep volgt 9 oktober 2018. Een bijzondere datum gezien de viering van alweer tiende Dag van de Duurzaamheid op 10 oktober 2018. In diverse kranten en op allerlei sites zijn artikelen te vinden over het hoger beroep. Van The Guardian tot One World en Trouw tot NOS. U vindt een selectie hier.

WERELDWIJDE NAVOLGING VAN KLIMAATZAAK

Urgenda wordt veelvuldig gevraagd om juristen en NGO’s in andere landen te adviseren met betrekking tot mogelijke klimaatzaken in deze landen. Deze zaken kunnen een iets andere insteek hebben, of gericht zijn tegen anderen dan de Staat, maar ze proberen alle om de klimaatverandering zo veel mogelijk te vertragen of te voorkomen. Lees hier meer over internationale zaken.

Lees hieronder meer over de Klimaatzaak en bekijk de video’s.

STAAT DIENT GRONDEN VAN BEROEP IN

Begin april 2016 heeft de Staat de gronden van beroep ingediend. In de memorie van grieven geeft de Staat aan welke bezwaren hij heeft tegen de uitspraak van de rechter in de Klimaatzaak, die Urgenda in juni 2015 won. In dagblad Trouw maakten minister Kamp en staatssecretaris Dijksma 9 april 2016 bekend dat de sluiting van twee extra kolencentrales wordt onderzocht om CO2 te reduceren en daarmee deels te voldoen aan de uitspraak in de Klimaatzaak en het ondertekende klimaatakkoord in Parijs. Bekijk ook de reacties in het NOS item. Urgenda heeft zich gebogen over de gronden van beroep en gereageerd met een een Memorie van antwoord.

STAAT GAAT TOCH IN HOGER BEROEP LANGS DE TRAAGSTE WEG

Ondanks tienduizenden verzoeken van topwetenschappers, burgers, bedrijven en de bijna 900 mede-eisers om niet in beroep te gaan, gaat de Nederlandse Staat toch bij het Hof in hoger beroep tegen het vonnis in Urgenda’s Klimaatzaak.

“Het is glashelder. Door voor jarenlang voortslepende procedures te kiezen laat het kabinet zien dat het klimaatverandering komende jaren niet urgent vindt “, stelt Urgenda directeur Marjan Minnesma, initiatiefnemer van de Klimaatzaak “Burgers en bedrijven zijn al aan de slag maar het kabinet trapt op de rem.” Lees verder het persbericht

KABINET KONDIGT HOGER BEROEP AAN IN KLIMAATZAAK (1-09-15)

Lees hier de brief van het kabinet.

Bekijk hier Marjan Minnesma in Nieuwsuur | Bekijk hier de reactie bij RTL nieuws | Beluister hier Radio 1

Urgenda stelde eerder een snellere route voor. Lees hier het volledige persbericht van 26 augustus 2015

URGENDA WINT KLIMAATZAAK

24 juni 2015
Urgenda en negenhonderd mede-eisers wonnen 24 juni 2015 de Klimaatzaak en dwingen stringenter klimaatbeleid af bij de Nederlandse Staat. De Haagse rechtbank heeft de eisers in het gelijk gesteld en de overheid moet nu meer en effectievere klimaatacties ondernemen om het aanzienlijke Nederlandse aandeel in de mondiale uitstoot te verminderen. In 2020 moet de C)2-uitstoot met 25% zijn gereduceerd ten opzichte van 1990. Het is wereldwijd de eerste keer dat een rechter een Staat verplicht om maatregelen te nemen tegen klimaatverandering. Internationaal betekent deze uitspraak een steun in de rug voor alle klimaatzaken in andere landen.

“Alle eisers zijn héél blij met deze uitspraak. Die maakt heel duidelijk dat klimaatverandering een groot probleem is dat veel effectiever moet worden aangepakt en dat staten zich niet meer kunnen veroorloven onvoldoende te doen. Ze dienen hun burgers te beschermen. Als de politiek dat niet uit zichzelf doet, dan kan de rechter de burger te hulp schieten”, aldus Urgenda directeur Marjan Minnesma.“De Staat is nu aan zet, de duurzame oplossingen liggen gelukkig voor het oprapen.”

Lees hier verder het persbericht
Lees hier het persbericht van de rechtbank
Lees hier het vonnis

VIDEO’S 2x

OVER DE KLIMAATZAAK

Urgenda is de klimaatzaak tegen de Staat gestart omdat de overheid de urgentie van het klimaat probleem weliswaar erkent, maar te weinig maatregelen neemt om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Willen we niet dat het leven op aarde al in de tweede helft van deze eeuw zeer onaangenaam wordt, dan zal de uitstoot van broeikasgassen al voor 2020 sterk verminderd moeten worden. Als je op een ravijn afrijdt moet je op tijd beginnen met remmen. Rem je te laat, dat val je onvermijdelijk over de rand.

Omdat de politiek zijn verantwoordelijkheid niet neemt richten wij ons tot de rechter. Aan de rechter vragen wij om naar de feiten te kijken en vast te stellen dat het onrechtmatig is voor de Nederlandse Staat om niet de maatregelen te nemen waarvan hij weet dat het nodig is om zijn eigen burgers tegen gevaarlijke klimaatverandering te beschermen. Urgenda en haar mede-eisers vragen van de rechter:

• • De Staat op te dragen de Nederlandse uitstoot van CO2 uitstoot al voor 2020 drastisch te verminderen tot het noodzakelijke niveau dat door wetenschappers is vastgesteld, dat wil zeggen met 40% ten opzichte van het niveau van 1990.
  • Te verklaren dat de Nederlandse Staat onrechtmatig handelt door niet haar evenredige bijdrage te leveren aan het voeren van effectief klimaatbeleid.
  • Te verklaren dat een opwarming van de aarde met meer dat 2 graden Celsius tot een schending van mensenrechten wereldwijd leidt.

Met deze rechtszaak ondernemen wij actie. Niet omdat we geld willen, of omdat we boos zijn, maar uit een zeer groot gevoel voor urgentie. De politiek komt er niet uit, nu is het aan de rechter!

COMPILATIE RECHTBANKZITTING MET REACTIES pers & POLITICI

DE JURIDISCHE AANSPRAKELIJKHEID VAN STATEN VOOR KLIMAATVERANDERING

Op 30 Maart 2015 verschenen de Oslo Principles on Global Climate Change Obligations, opgesteld door een internationale groep eminente juristen onder wie de Nederlandse voormalig advocaat-generaal Huydecoper en rechtsfilosoof Pogge. Staten blijken, op basis van onder andere burgerlijk aansprakelijkheidsrecht en mensenrechten, juridisch nu al aansprakelijk voor emissies in hun grondgebied. De Oslo-groep onderschrijft de argumenten die Urgenda in haar Klimaatzaak naar voren brengt en geeft ook de initiatieven in andere landen onderbouwing om het recht te betrekken in hun strijd tegen klimaatverandering.

WAT VOND ER EERDER PLAATS?

• • De klimaatzaak begon met een brief aan de Staat waarin Urgenda de urgentie van het klimaatprobleem uiteenzet en de Staat vraagt om actie te nemen. Download hier de Brief aan de Staat van 12 november 2012.
  • Urgenda heeft daarna op 11 december 2012 een brief van de staat ontvangen waarin zij erkent dat het klimaatprobleem een zeer hoge urgentie heeft, maar de Staat onderneemt hierop geen actie. Download hier de brief van de Staat aan Urgenda.
  • Samen met 900 mede-eisers hebben we op 20 november 2013 de dagvaarding aan de Staat aangeboden. Dit gebeurde bij het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag omdat dit het adres is waar dagvaardingen tegen de staat officieel door een deurwaarder ingeleverd moeten worden. Download hier de gehele tekst van de dagvaarding en bekijk hier een videoverslag van de dag.
  • Op 2 april 2014 heeft de Staat officieel op de argumenten uit de dagvaarding gereageerd. Lees hier de volledige reactie van de Staat op onze dagvaarding. In deze reactie erkent de Staat wederom de ernst van het klimaatprobleem en het feit dat de Staat daar in feite te weinig aan doet. Het voornaamste argument van de Staat is dat Urgenda en haar mede-eisers het nemen van effectieve maatregelen tegen klimaatverandering niet juridisch af kunnen dwingen.
  • Op 10 september 2014 heeft Urgenda de reactie (repliek) op de argumenten van de Staat bij de rechtbank ingediend. De repliek kan hier worden gedownload.
  • Op 19 januari 2015 heeft de Staat haar laatste schriftelijke reactie (dupliek) bij de rechtbank ingediend. De dupliek kan hier worden gedownload.
  • Op 14 april 2015 vond de rechtbank zitting plaats in Den Haag waarbij beide partijen hun argumenten nog een keer mondeling toelichtte. Lees hier het persbericht. Pleitnota’s kunnen hiernaast gedownload worden.
  • Op 24 juni 2015 deed de rechtbank uitspraak en stelde Urgenda en haar bijna 900 mede-eisers in het gelijk: de rechter droeg de Staat op om de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% te verminderen ten opzichte van 1990.

MEDIA EN JURISTEN OVER DE RECHTSZAAK

De rechtbankzitting in 2015 trok de aandacht van nationale en internationale media zoals NOS, Nu.nl, RTL Nieuws en Trouw. Klik hiernaast voor het overzicht. Klik hier voor internationale media zoals The Huffington Post, RTCC, BBC, The Guardian, Indian Times, Vice en Zweedse en Australische radio.

Het indienen, in 2013, van de dagvaarding tegen de staat heeft al op vele plekken aandacht getrokken zoals in De Correspondent, de Volkskrant, Trouw, NRC, Studio Max Live, Radio 1 en NUzakelijk.

Ook in de juridische wereld in binnen en buitenland groeit de aandacht voor de klimaatzaak en de rol van de rechter om burgers tegen de gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering te beschermen (zie hier een Engelse pagina met een korte introductie en de vertaling van de dagvaarding).

Onlangs verschenen in het vooraanstaande Nederlandse Juristenblad (NJB) twee artikelen die uitgebreid aandacht aan de klimaatzaak besteden. In 17 pagina’s wordt de zaak van Urgenda tegen de Staat uitgelicht en becommentarieerd. Klik hier voor het artikel van Liesbeth Enneking en Elbert de Jong en hier voor het artikel van Femke Wijdekop.

EEN BIJZONDERE ZAAK

De rechtszaak is om meerdere redenen bijzonder:

• • Deze klimaatzaak is de eerste rechtszaak wereldwijd waar een beroep wordt gedaan op bestaande mensenrechten ter bescherming van burgers tegen gevaarlijke klimaatverandering.
  • Deze klimaatzaak is de eerste rechtszaak in Europa waarin burgers de overheid voor de rechtbank aanspreken op de gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering.
  • Vanwege het bijzonder karakter van de klimaatzaak wordt deze met groeiende interesse in het buitenland gevolgd. Om deze reden heeft Urgenda de dagvaarding in het Engels laten vertalen zodat burgers in andere landen een zaak tegen hun eigen overheid kunnen starten. Zie hier de Engelse pagina met een korte introductie over de rechtszaak.
  • Op 1 december 2014 is in België ook een klimaatzaak gelanceerd. Klik hier en hier voor meer informatie.
  • 900 burgers uit binnen- en buitenland hebben zich als mede-eisers bij de zaak gevoegd.
  • Bij het opstellen van de dagvaarding heeft Urgenda gebruik gemaakt van crowdpleiten waarbij iedereen zijn ideeën voor de rechtszaak konden indienen. Honderden Nederlanders leverden stukjes expertise aan, die door Urgenda zijn verwekt in de dagvaarding van ruim honderd pagina’s.

FOTO’S & KLIMAATZAAK QUOTES

Fotocredit: Urgenda / Chantal Bekker

video’s 3x

contact